Poród psa - jak się przygotować i zadbać o zdrowie suki?

Jeżeli Twoja suka będzie wkrótce rodzić, nie wpadaj w panikę! Psy znacznie lepiej od nas radzą sobie z tym wszystkim. Zapewnij jej komfort, obserwuj z rozsądnej odległości i interweniuj jedynie wtedy, gdy coś idzie naprawdę źle - co jest mało prawdopodobne. Jeżeli cokolwiek Cię martwi, jak najszybciej skonsultuj to z lekarzem weterynarii. Jeżeli jesteś niedoświadczonym hodowcą, przestudiuj ten temat i dowiedz się czego spodziewać się podczas porodu i porozmawiaj ze specjalistą, tak aby być przygotowanym.

Bądź przygotowany do porodu w każdym momencie

Poród ma często miejsce w nocy, więc dobrym pomysłem jest mieć numer telefonu, pod którym lekarz dostępny będzie poza obowiązującymi go godzinami pracy. Warto również poinformować specjalistę o spodziewanym terminie porodu, aby był w stanie gotowości w razie nagłej potrzeby. Na wszelki wypadek upewnij się, że masz pod ręką wszystkie niezbędne narzędzia - nożyczki do paznokci, kilka czystych i suchych ręczników oraz dodatkowy koszyk. Jeżeli miot będzie duży, w koszyku musi być wystarczająco dużo miejsca dla nowo narodzonych szczeniąt. Upewnij się, że w razie potrzeby zabrania suki i szczeniąt do lecznicy masz zapewniony transport.

Podczas końcowych dwóch tygodni zbuduj przyszłej mamie 'gniazdo', w którym będzie jej podczas porodu ciepło, wygodnie i gdzie będzie się czuła bezpiecznie. Kartonowe pudło wyłożone kocami, prześcieradłami lub starymi ręcznikami sprawdza się szczególnie dobrze. Gniazdo umieść w cichym miejscu, gdzie nic nie będzie jej przeszkadzało, najlepiej blisko grzejnika lub ciepłego pieca. Idealna temperatura powinna wynosić od 25 do 30 st. C przez pierwsze kilka dni, następnie może zostać zmniejszona do 22 st. C, o ile nie ma przeciągów. Przed datą zbliżającego się porodu pokaż suce pudło i zachęć ją, aby zaczęła z niego korzystać.

Termin porodu szczeniąt - jak go rozpoznać?

W ostatnim tygodniu ciąży zacznij mierzyć psu temperaturę rektalną dwa razy dziennie (poproś lekarza weterynarii, aby pokazał Ci jak to robić, jeżeli nie robiłeś tego wcześniej). Pierwszym dostrzegalnym objawem porodu suczki jest spadek temperatury jej ciała z 38,5C do 37C (chociaż prawidłowa temperatura ciała psa może się nieznacznie różnić pomiędzy osobnikami). Spadek temperatury zależy w niewielkim stopniu od rasy i jest on największy u mniejszych suk. Zwykle temperatura psa spada na 12 - 24 godzin przed porodem.

Na kilka dni przed porodem suka może stać się nieco niespokojna, oddalić się i siedzieć po cichu. W ciągu 12 - 24 godzin poprzedzających poród suka może stracić zainteresowanie jedzeniem i będzie prawdopodobnie grzebać w posłaniu, aby przygotować gniazdo na zbliżające się nadejście szczeniąt. Może również oddychać szybciej, wydając się zdenerwowaną lub zestresowaną. Te zachowania są naturalnymi oznakami, że suka przygotowuje się do narodzin i jest gotowa na przyjęcie swojego potomstwa. Warto wtedy zadbać o spokojne i ciche miejsce, aby zapewnić jej komfort i bezpieczeństwo podczas porodu.

Rozpoczęcie porodu

Pierwsze objawy rozpoczęcia porodu mogą przejść niezauważenie, ale macica i jej szyjka będą przygotowywać się do wzmożonego wysiłku. Pojawiają się skurcze, które mogą nie być widoczne na zewnątrz. Podczas tej fazy suka może być bardzo niespokojna i nerwowa, może nawet zacząć ziajać i drżeć. To naturalna reakcja na fizyczne i hormonalne zmiany zachodzące w jej organizmie. W miarę jak skurcze stają się bardziej intensywne, suka może zacząć oddychać ciężko i wypuszczać głosy. To znak, że poród jest bliski, i wtedy ważne jest, aby być obok suki, by ją wesprzeć i na bieżąco monitorować postępy porodu.

Drugi etap to wypieranie szczeniąt, a czas jego trwania jest zmienny i z reguły wynosi od 3 do 12 godzin. W niektórych przypadkach zdarza się, że poród przeciąga się nawet do 24 godzin. Temperatura mierzona w odbycie powróci do normalnej wartości i będziesz obserwował silne skurcze i przeźroczysty płyn wypływający z dróg rodnych. Szczeniak powinien urodzić się w ciągu 20 - 30 minut silnych skurczów i w 2 - 3 godziny po odejściu płynu. Zielonkawy/ brązowy wypływ może sugerować, że oddzieliło się łożysko. Jeżeli coś takiego zaobserwujesz, szczeniak powinien urodzić się w ciągu 2 - 4 godzin. W przeciwnym razie należy bezwzglednie skonsultować się z lekarzem weterynarii.

Przebieg porodu

Szczenięta rodzą się zwykle w 20-minutowych odstępach, ale normalne jest zrobienie sobie przez sukę przerwy w połowie. Warto mieć na uwadze, że może ona całkowicie przestać przeć przez okres do nawet dwóch godzin. Jeżeli wiesz, że w macicy jest więcej szczeniaków, a suka ‘odpoczywa’ dłużej niż przez dwie godziny, skontaktuj się ze specjalistą. Spodziewaj się, że niektóre szczenięta (zwykle 40% z nich) urodzi się w ułożeniu pośladkowym. Spokojnie, nie jest to u psów niczym nieprawidłowym. Matka się nimi zajmie, wylizując każde szczenię, aby usunąć z ich głowy błonę i umożliwić im swobodne oddychanie i przegryzając pępowinę. Jeżeli Twoja suka rodzi po raz pierwszy, może potrzebować pomocy i uspokojenia, więc bądź gotowy zaoferować jej wsparcie. Czasem jedno ze szczeniąt będzie potrzebować Twojej pomocy, gdy matka będzie w trakcie porodu następnego.

Jeżeli tak się stanie, usuń błonę, która otacza szczenię po urodzeniu i szybko osusz je pod włos przy użyciu czystej szmatki (najlepsze są czyste pieluszki tetrowe). Wreszcie, energiczne pocieranie ciepłą szmatką osuszy i ogrzeje zwierzę i pobudzi je do wzięcia pierwszego oddechu. Płacz pozwala szczeniakowi usunąć cały płyn z dróg oddechowych. Jeżeli masz gumową gruszkę, możesz delikatnie oczyścić nią każde z nozdrzy nowonarodzonego szczeniaka. Pamiętaj, żeby być przy tym bardzo delikatnym. Następnie weź kawałek grubej nitki i zawiąż supeł mniej więcej jeden cal od miejsca, w którym pępowina łączy się z brzuchem szczenięcia. Następnie zawiąż drugi węzeł trochę dalej niż pierwszy i czystymi nożyczkami przetnij pępowinę pomiędzy obydwoma węzłami. Nie przecinaj jej zbyt blisko ciała szczenięcia, gdyż może to spowodować infekcję, a nawet śmierć.

Nie pozostawiaj długich nitek, gdyż matka może próbować je odgryźć lub połknąć. Jeżeli zauważysz, że matka próbuje odgryzać pępowiny zbyt blisko brzuchów szczeniąt, powstrzymaj ją i odetnij je samemu. Kikut pępowiny należy również zanurzyć w płynie odkażającym: jodynie lub chlorheksydynie (otrzymasz od lekarza weterynarii). Jeżeli nie jesteś zaznajomiony z tymi czynnościami, skonsultuj się przed porodem z lekarzem weterynarii, aby mieć pewność, że będziesz wiedział co robić, lub poproś o towarzyszenie Ci w trakcie trwania porodu. Jeżeli poród trwa długo, suka może mieć potrzebę oddania moczu lub kału przed lub pomiędzy szczeniętami. Obserwuj uważnie, czy nie zaczyna w tym samym momencie rodzić następnego szczenięcia.

Faza trzecia to wydalanie łożysk i następuje ona zwykle po urodzeniu każdego szczenięcia. Łożysko, czyli wody i błony płodowe. Woda płodowa to płyn otaczający szczenięta w macicy suki, a wydalanie łożysk jest niezbędne dla prawidłowego przebiegu porodu. Staraj się kontrolować liczbę wydalonych łożysk (zwróć uwagę, czy któregoś nie zjadła) tak, aby wiedzieć, czy w macicy jeszcze jakieś pozostaje: a jeśli to konieczne, skontaktuj się z lekarzem weterynarii. Wydalanie łożysk jest istotne, ponieważ ich zatrzymanie w macicy może prowadzić do infekcji lub innych komplikacji po porodzie. Lekarz weterynarii może pomóc w ocenie, czy wszystkie łożyska zostały wydalone poprawnie i czy nie ma żadnych zagrożeń dla zdrowia suki i jej szczeniąt.

Opieka nad suką i jej potomstwem po porodzie

Po zakończeniu całego porodu, daj swojej suce coś do jedzenia i picia, następnie pomóż jej wyjść na zewnątrz (chociaż to może początkowo trudne). Wyjmij i wymień na nowe zabrudzone posłanie gniazda, a następnie pozostaw nową rodzinę samą na jakiś czas. Jednak, jeżeli po porodzie matka nadal prze, lub nie wydaje się być zbyt zainteresowana opieką nad swoimi szczeniętami (szczególnie jeżeli ten brak zainteresowania trwa dłużej niż godzinę), musisz ją zastąpić - i niezwłocznie skontaktować się z lekarzem weterynarii.

Więcej informacji znajdziesz w sekcji Ciąża i odchów zwierząt. W sporadycznych przypadkach konieczne może być karmienie butelką wskutek braku zainteresowania szczeniętami u matki lub jej niezdolności do wyprodukowania pokarmu. Jest to sytuacja rzadka, ale jeżeli zajdzie taka konieczność, poproś lekarza weterynarii o poradę odnośnie najlepszego sposobu karmienia miotu. Zawsze miej na wszelki wypadek przynajmniej jedno pudełko mleka w proszku w domu i butelki ze smoczkiem dla psów.